Poniżej zamieszczam tekst projektu nowej wersji załącznika do uchwały GK ZHP dotyczącej pracy specjalności harcerskich. Bardzo prosimy o wszelkie uwagi, które umożliwią nam zaproponowanie rozwiązań pomagającym drużynom działać, a nie przeszkadzać w ich całorocznej pracy.

---------------
Zasady pracy specjalności harcerskich

1. Postanowienia ogólne

1.1 Specjalność harcerska jest szczególnym sposobem realizacji programu harcerskiego wzbogaconego o treści charakterystyczne dla danego rodzaju aktywności intelektualnej i fizycznej.
1.2 Realizacja specjalności harcerskich wiąże się ze stosowaniem specyficznych form pracy i instrumentów metodycznych w postaci sprawności i odznak specjalnościowych, uprawnień wewnętrznych, państwowych i specjalistycznych.
1.3 Realizacja większości specjalności harcerskich wymaga zapewnienia przez kadrę i organizatorów wysokiego poziomu bezpieczeństwa uczestników i własnego podczas realizowanych działań.
1.4 Specjalności harcerskie są realizowane przez drużyny, kręgi, zastępy i kluby specjalnościowe - określane w niniejszym dokumencie, jako środowiska specjalnościowe - skupiające harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników, instruktorów.
1.5 Wymagania stawiane środowiskom specjalnościowym sprawiają, iż zdobycie miana Drużyny (Zastępu, Kręgu, Klubu) Specjalnościowej ma charakter wyróżnienia.
1.6 Jeżeli w niniejszym dokumencie mowa o drużynie, należy przez to rozumieć drużynę harcerską, starszoharcerską, wędrowniczą lub wielopoziomową. W drużynie wielopoziomowej działają małe grupy (np. szóstki, zastępy, patrole), z co najmniej dwóch grup metodycznych.
1.7 Jeżeli w niniejszym dokumencie mowa jest o właściwym komendancie dotyczy to komendanta hufca lub chorągwi, który powołał daną jednostkę.
1.8 Jeżeli w niniejszym dokumencie mowa o właściwej komendzie dotyczy to komendy hufca lub chorągwi, która nadzoruje pracę danej jednostki.

2. Kryteria drużyny specjalnościowej

2.1 Prawo do ubiegania się o miano Drużyny Specjalnościowej uzyskuje drużyna, która działa, co najmniej przez jeden rok zgodnie z “Instrukcją drużyny harcerskiej, starszoharcerskiej, wędrowniczej i wielopoziomowej”. Drużyna spełniająca ten warunek opracowuje na podstawie szczegółowych kryteriów wybranej specjalności, będących załącznikiem do niniejszej instrukcji, program rocznej działalności i zatwierdza go we właściwej komendzie.

2.2 Drużyna realizuje taki program, aby jej członkowie poprzez zdobywanie sprawności, realizację zadań zespołowych, projektów i znaków służb, zdobywanie odznak specjalnościowych, stopni harcerskich i instruktorskich, uprawnień państwowych i specjalistycznych w zgodzie z metodą harcerską pogłębiali swoją wiedzę i doskonalili umiejętności z zakresu wybranej specjalności.

2.3 Drużyna, składa w terminie do końca września każdego roku lub w sposób przyjęty w zasadach działania danej specjalności właściwemu szefowi inspektoratu/referatu, który na podstawie oceny realizacji zadań zawartych w zatwierdzonym uprzednio programie, zwraca się do odpowiednio terytorialnie komendanta o nadanie drużynie miana Harcerskiej (Starszo-harcerskiej, Wędrowniczej, Wielopoziomowej) Drużyny (Kręgu) Specjalnościowej. Komendant ogłasza rozkazem decyzję w sprawie przyznania miana w specjalności zdobywanej przez drużynę.

2.4 Właściwy komendant powinien zwrócić się z prośbą o opinię na temat pracy drużyny do chorągwianego referatu/inspektoratu specjalnościowego lub też Wydziału Specjalności.

2.5 Miano Drużyny Specjalnościowej nadawane jest na okres 3 lat. W przypadku braku udokumentowanej zgodnie z procedurą opisaną w pkt. 2.3 pracy drużyny ze specjalnością przez okres jednego roku harcerskiego oraz nie uzyskaniu pozytywnej opinii opisanej w pkt. 2.4 - automatycznie drużyna ta traci prawo używania wyróżniającego miana w roku następnym. Decyzję o wygaśnięciu uprawnień do noszenia miana „specjalnościowej” ogłasza właściwy terytorialnie komendant w rozkazie.

2.6 Drużyna w danym roku harcerskim może realizować tylko jedną specjalność. W przypadku jednak drużyn starszo harcerskich i wędrowniczych poszczególne zastępy i patrole mogą zdobywać miano Zastępu (Patrolu) Specjalnościowego. Zastęp (patrol) występuje o nadanie miana do drużynowego. Procedura przebiega w sposób analogiczny do opisanej w punktach 2.1-2.5.

2.7 Harcerska Drużyna specjalnościowa dba o wymianę doświadczeń z innymi drużynami, uczestnicząc w zlotach, turniejach, harcach i grach oraz w pracach referatów i inspektoratów swojej specjalności.

2.8 Drużynowym powinien być instruktor ZHP lub członek ZHP z otwartą próbą na stopień przewodnika, posiadający wiedzę i umiejętności z danej specjalności, udokumentowane ukończeniem kursu specjalistycznego lub uprawnieniem państwowym. W przypadku, kiedy drużynowy nie posiada takich kwalifikacji, w drużynie powinien być specjalista danej specjalności - szef wyszkolenia specjalnościowego.

2.9 Szczególnym obowiązkiem drużynowego jest czuwanie nad bezpieczeństwem uczestników podczas realizowanych zadań, przez zapewnienie uczestnikom wykwalifikowanej kadry dysponującej właściwymi uprawnieniami instruktorskimi, sprzętu spełniającego warunki bezpieczeństwa wymaganymi przez przepisy państwowe oraz zapewnienie ubezpieczenia uczestników zajęć w zakresie następstw nieszczęśliwych wypadków oraz kadry w zakresie odpowiedzialności cywilnej (stosownie do stopnia ryzyka) w przypadkach nieobjętych ogólną polisą OC ZHP. Sposób finansowania dodatkowego ubezpieczenia określi odpowiednia decyzja Naczelnika i Skarbnika ZHP.

2.10 Drużyna w porozumieniu z właściwą komendą współpracuje z organizacjami i instytucjami pomocnymi w realizacji wybranej specjalności.

3. Kryteria harcerskiego klubu specjalnościowego

3.1 Harcerski Klub Specjalnościowy (zwany dalej Klubem) może być powołany przez właściwego komendanta na wniosek, co najmniej 6 instruktorów, wędrowników, członków starszyzny harcerskiej lub członków wspierających ZHP.

3.2 Decyzję o powołaniu Klubu właściwy komendant ogłasza w rozkazie.

3.3 Członkami Klubu mogą być:

- instruktorzy, członkowie starszyzny harcerskiej członkowie wspierający,

- harcerze, harcerze starsi i wędrownicy, niemogący rozwijać swoich zainteresowań w macierzystych drużynach, którzy jednak pozostają w nich z podstawowym przydziałem służbowym.

3.4 Na czele Klubu stoi przewodniczący (prezes lub wg tradycji danej specjalności). Przewodniczącego Klubu mianuje właściwy komendant na podstawie opinii Szefa inspektoratu/referatu. W przypadku, kiedy przewodniczący nie posiada uprawnień państwowych w danej specjalności, w klubie powinien być specjalista danej specjalności – szef wyszkolenia specjalnościowego.

3.5 Klub może prowadzić działalność na rzecz dzieci i młodzieży niezrzeszonej w ZHP. Jest to element służby harcerskiej na rzecz społeczności lokalnej. Osoby niezrzeszone w ZHP nie mogą być członkami Klubu.

3.6 Klub prowadzi działalność w oparciu o plan pracy przedstawiony właściwej komendzie. Plan pracy powinien być tak skonstruowany, aby poprzez zdobywanie sprawności, odznak specjalistycznych i uprawnień państwowych, jego członkowie realizowali wybraną specjalność i podnosili swoje kwalifikacje.

3.7 Działalność Klubu jest oceniana raz w roku przez właściwą komendę, według zasad oceny przewidzianej dla Drużyny Specjalnościowej.

3.8 Klub prowadzi i przechowuje następującą dokumentację pracy wychowawczo-organizacyjnej: książkę pracy wraz z rejestrem członków; plan pracy; teczkę korespondencji.

3.9 Klub prowadzi działalność finansowo-gospodarczą zgodnie z przepisami obowiązującymi w ZHP.

3.10 Klub współpracuje z organizacjami i instytucjami specjalizującymi się w wybranej specjalności.

3.11 Klub może również działać na zasadzie szczepu (związku drużyn), skupiając podstawowe jednostki organizacyjne z danego terenu, posiadające miano Drużyny Specjalnościowej, tej samej specjalności. Do Klubów tych stosuje się odpowiednio również przepisy dotyczące szczepu (związku drużyn).

4. Organizacja i kierowanie pracą specjalności

4.1 Za rozwój, wspieranie i nadzór nad pracą harcerskich specjalności w imieniu Głównej Kwatery ZHP odpowiada kierownik Wydziału Specjalności GK ZHP.

4.2 Miejsce Wydziału Specjalności w strukturze ZHP, jak też zakres obowiązków i uprawnień kierownika wydziału określa Naczelnik ZHP.

4.3 W skład Wydziału Specjalności wchodzą inspektoraty specjalnościowe (minimum 3-osobowe). Inspektoraty specjalnościowe, i w tym ich szefowie, powoływani są przez Naczelnika ZHP, na wniosek kierownika Wydziału Specjalności, wybrani podczas zbiórek wyborczych środowisk reprezentujących daną specjalność.
4.4 Na czele inspektoratu stoi komenda inspektoratu, w skład, której wchodzi szef inspektoratu oraz przynajmniej dwóch członków komendy. Szef inspektoratu jest instruktorem Wydziału Specjalności.
4.4 Pracami inspektoratu kierują:

a) Szef Inspektoratu,

b) Komenda Inspektoratu

4.5 Wszyscy członkowie komendy inspektoratu muszą być instruktorami ZHP, (przy czym szef inspektoratu, co najmniej w stopniu podharcmistrza), posiadać opinię odpowiedniego komendanta chorągwi oraz akceptacje kierownika Wydziału Specjalności. Brak opinii właściwego komendanta w szczególnych przypadkach nie może być przeszkodą w pełnieniu tej funkcji.
4.5 Szefa Inspektoratu wybiera Zbiórka Wyborcza na wniosek Komendy Inspektoratu. Zbiórka Wyborcza zwoływana jest przez Kierownika WS na wniosek 2/3 głosów Komendy Inspektoratu lub na wniosek Naczelnika ZHP.
4.7 Osobami uprawnionymi do głosowania podczas Zbiórki Wyborczej są instruktorzy danej specjalności zgłoszeni w rejestrze członków specjalności.
4.8 Szefem Inspektoratu może zostać instruktor, który:

a) Posiada stopień instruktorski podharcmistrza z zaliczonym minimum 3-letnim okresem służby instruktorskiej;

b) Przedstawi własną wizję działania inspektoratu;

c) Przedstawi proponowany skład Komendy Inspektoratu;

d) Posiada pozytywną opinię bezpośredniego przełożonego;

e) Posiada pozytywną opinie Komendy Inspektoratu.
4.9 Szef Inspektoratu organizuje i nadzoruje pracę inspektoratu, a w szczególności:

a) Składa do Kierownika Wydziału Specjalności GK w ustalonej wcześniej formie i terminie coroczne sprawozdanie z działalności inspektoratu oraz plany pracy i preliminarze wydatków na działalność inspektoratu;

b) Przyznaje zaświadczenia o ukończeniu kursów;

c) Reprezentuje Inspektorat w strukturach ZHP oraz poza Związkiem;

d) Wykonuje inne zadania nieprzewidziane w zakresie kompetencji innych władz Inspektoratu;

e) Deleguje uprawnienia z zakresu swoich obowiązków i uprawnień.
4.10 Kadencja Szefa Inspektoratu trwa 4 lata od daty jego powołania.
4.11 Mianowanie nowego Szefa Inspektoratu następuje w terminie nie dłuższym niż 3 miesięcy od czasu wyboru.
4.12 Komenda Inspektoratu składa się z nie mniej niż 3 osób, powoływanych przez Szefa Inspektoratu będących instruktorami ZHP, mającymi zaliczoną służbę instruktorską przez okres przynajmniej 3 lat..
4.13 Kadencja Komendy Inspektoratu wygasa po zakończeniu kadencji Szefa Inspektoratu, lecz nie wcześniej jednak niż do powołania nowego Szefa Inspektoratu, a jej pracami kieruje Szef Inspektoratu lub osoba przez Niego wyznaczona, Szef Inspektoratu jest stałym członkiem tejże Komendy.
4.14 W skład Komendy wchodzą:

a) Szef Inspektoratu

b) Z-ca ds. programowo-metodycznych;

c) Z-ca ds. organizacyjnych – Sekretarz Komendy;
4.15 Decyzje Komendy podejmowane są w formie uchwał, większością głosów, a w przypadku równej liczby głosów decyduje głos Szefa Inspektoratu.
4.16 Do zadań Komendy Inspektoratu należy:

a) Koordynowanie prowadzenia kursów oraz opracowanie i przygotowanie programów szkoleń;

b) Prowadzenie ewidencji przeprowadzonych kursów i przyznanych zaświadczeń;

c) Opracowywanie zasad organizowania i prowadzenia kursów danej specjalności

d) Koordynowanie i opiniowanie pracy Koordynatorów chorągwianych inspektoratu;

e) Organizowanie doskonalących form kształcenia i kursów specjalistycznych, odnawianie i przedłużanie uprawnień instruktorskich;

f) Organizowanie warsztatów doskonalących dla instruktorów;

g) Wykonywanie zadań powierzonych przez Szefa Inspektoratu;

h) Wspieranie i koordynowanie działań jednostek zrzeszonych w danej specjalności;

i) Koordynowanie wyboru nowych władz inspektoratu.

j) Prowadzenie rejestru instruktorów i członków danej specjalności;
4.17 Odwołanie z funkcji Kierownika Wydziału Specjalności odbywa się na wniosek ⅔ Szefów Inspektoratów lub na wniosek Naczelnika ZHP.
4.18 Odwołanie z funkcji Szefa Inspektoratu odbywa się na wniosek Kierownika WS lub na wniosek Naczelnika ZHP.
4.19. Ze względu na specyfikę poszczególnych specjalności dopuszcza się inne formy wyboru władz inspektoratu.

4.20 Ze względów historycznych lub też organizacyjnych dopuszcza się inne nazewnictwo niż „inspektorat”, czy też „szef i komenda inspektoratu”, na przykład: „Naczelnictwo Poczt Harcerskich WS GK ZHP”

4.21 Za rozwój, wspieranie i nadzór nad pracą harcerskich specjalności na terenie chorągwi odpowiada kierownik referatu specjalności lub innego chorągwianego zespołu, który realizuje zadania z zakresu specjalności oraz szefowie chorągwianych inspektoratów specjalnościowych. Zakres obowiązków referatu, inspektoratów oraz zakres obowiązków i uprawnień kierownika referatu, szefów inspektoratów określa komendant chorągwi w porozumieniu z szefem Inspektoratu danej specjalności.
4.22 W hufcu, gdzie działają Drużyny Specjalnościowe, komendant hufca może powołać zespół drużyn specjalnościowych, określając szczegółowy zakres jego działań.

5. Wykaz specjalności harcerskich

5.1 Ustanawia się następujące specjalności harcerskie:

- Artystyczna

- Ekologiczna

- Jeździecka i Kawaleryjska

- Harcerskiej Służby Granicznej

- Harcerskiej Służby Porządkowo - Informacyjnej

- Lotnicza

- Łącznościowa i Informatyczna

- Obronna

- Poczt Harcerskich

- Ratownicza i Pożarnicza

- Sportowa i Turystyczna

- Wodna i Żeglarska.

5.2 Specjalizacja w innej dziedzinie, nieujętej w powyższym wykazie, jest możliwa po uzyskaniu akceptacji programu specjalnościowego przez Wydział Specjalności GK ZHP

5.3 Szczegółowe kryteria poszczególnych specjalności określają inspektoraty specjalnościowe przy akceptacji kierownika Wydziału Specjalności GK ZHP. O ile inspektorat nie funkcjonuje kryteria określa Wydział Specjalności GK ZHP na podstawie wypracowanych przez środowiska regulaminów. Szczegółowe kryteria poszczególnych specjalności podlegają ogłoszeniu w rozkazie Naczelnika ZHP.

Czy Wydział specjalności jest nam w ogóle potrzebny?

pkt. 2.4 "albo albo"
A co WS wie o działaniu moich harcerzy w Hufcu x?
nie podoba mi się ten zapis. Komendant Hufca wnioskujący o opinię w sprawie drużyny starającej się o miano specjalnościowej powinien zwrócić się do najbardziej zainteresowanych tj. do retmana a jeśli takowego nie ma to do Pilota... a jeśli Pilota nie ma to do członka komendy choragwi odpowiadającego za program.

Cytat:

Bardziej, niż myślisz! Już 2 lata temu był/jest trend forsowany przez kilka osób, aby wydział specjalności przekształcić w inspektorat w wydziale programowym, a inspektoraty poszczególnych specjalności zlikwidować... z tym się wiązały jeszcze inne ciekawe pomysły jeżące mi resztki włosów na głowie, ale to nie temat na dziś.

Wystarczy przypomnieć, że dzisiejszy kierownik HDWiŻ kiedyś był komodorem ZHP w randze z-cy Naczelnika, zaś sama specjalność miała odpowiednie do jego rangi miejsce w całym programie. To chyba wystarczy za uzasadnienie.

pkt. 2.5
Miano drużyny specjalnościowej nadawane jest na 3 lata. Jaki sens ma nadawanie miana na 3 lata kiedy i tak drużyna przechodzi coroczną weryfikację?

Piotrze, gdybyśmy mieli zachowywać w kontaktach z GK drogę służbową... to nigdy byśmy się z GK nie skomunikowali! Takie jest moje zdanie o działaniu WS.

pkt. 2.6
Zastęp specjalnościowy ok,
ale nie zgadzam się aby drużynowy spełniał funkcje przewidziane dla szefa inspektoratu specjalnościowego...
Wyobraźmy sobie, że pewnego dnia będziemy mieć tylko zastępy ponieważ drużyny będą chciały w ten sposób uniknąć corocznej weryfikacji.

pkt,. 3.6
powinno być:
prowadzi działalność w oparciu o plan pracy przedstawiony właściwej komendzie i zaopiniowany przez kierownika inspektoratu/referatu...

pkt. 3.7
i opiniowana przez kierownika inspektoratu/referatu któremu corocznie składa sprawzdanie z działalności za rok ubiegły.

pkt. 4.1 był całkowicie usunął...
4.3 do wykasowania... nie komplikujmy sobie życia...odbywa się sejmik, sprawozdanie tak czy inaczej musi trafić do członka GK odpowiedzialnego za program, kierownik WS nie musi w tym uczestniczyć.
Powiem więcej... nie mam zamiaru podporządkowywać się komuś kogo fizycznie nie ma, kierownikowi WS, którego nigdy nie widziałem, o którym nigdy nie słyszałem i który nie wiem co tak naprawdę robi... Wydaje mi się, że nosi tylko skórzany sznur.

pkt. 4.5
Akceptacja kierownika WS
Zupełnie tego nie rozumiem... Sejmik wybiera a kierownik WS skoro już jest taka funkcja, powinien go zaakceptować... to nie jest prywatny bsuiness jednego czy drugiego ludka.

pkt. 4.7
czy ewidencja to już za mało dla GK?

pkt. 4.8
Mimo iż głosowałem za ordynacją wyborczą zaproponowaną przez Sławka Dębickiego, uważam że dobrze się stało że przyjęta została propozycja łódzka... tzn. sejmik wybiera skład kierownictwa DWiŻ a nowowybrane kierownictwo wybiera spośród swojego grona kierownika. Tak powinno zostać. To my wodniacy powinniśmy sami o sobie decydować, żaden strażak czy listonosz nie powinien wpływać na nasze wybory.

pkt. 4.8 d
Pozytywna opinia bezpośredniego przełożonego, tzn. kierownika WS w przypadku aktualnego kierownika HDWiŻ.
Nie podoba mi się, on ma prawo nie lubić wodniaków... widzimisie jednej osoby nie powinny być decydujące.
Opinia środowisk jest ważniejsza moim zdaniem.

pkt. 4.9 a
rozumiem, że WS będzie finansować działalność KHDWiŻ...
jeśli nie, to nie powinien zaglądać nam do portfeli.

pkt,. 4.14
w naszej specyfice działania to się absolutnie nie sprawdzi.
Jestem przeciwny. Ewentualny podział kompetencji na poszczególnych członków kierownictwa pozostawiłbym samym zainteresowanym.

Podsumowując, uważam ten dokument za zbyteczny. Podobnie jak sam wydział specjalności. Odbieram to jako próbę dystansowania się GK od naszego wodnego środowiska.
Prędzej czy później może to doprowadzić do likwidacji KHDWIŻ i jakiejkolwiek wodnej działalności na szczeblu centralnym.
Czytając ten dokument zadałem sobie pytanie... co ja tutaj robię...
Jestem tutaj bo chcę działać, chcę realizować program, pomagać środowiskom...
ale proszę... Główna Kwatero jeśli nie wiesz jak mi pomóc to chociaż mi nie utrudniaj mojej działalności...
Do tej pory WS nie działał a przynajmniej ja nic o tym nie wiem.

No a kto wkońcu tworzył ten projekt? Logicznym mi się wydaje że przedstawiciele każdej specjalności powinni ustalić swoje zasady, zaprezentować je w GK lub w WS a dalej to już się bawmy na wodzie.

Do kiedy należałoby dać odpowiedzi żeby moje 3 grosze nie były spóźnione?

A tak na marginesie to ostanio w mojej chorągwi inspektorat ratowniczy wydzielił od zespołu specjalności. Jak jest u Was z zespołami pilotów? Działają samodzielnie czy pod zespołami specjalności?

Ktokolwiek przygotował ten dokument, należy się cieszyć że został nam przedstawiony do dyskusji.
Swoje uwagi możesz wpisać właśnie tutaj.
Z tego co wiem, zostaną one następnie spisane, uporządkowane i przedstawione autorom dokumentu.

W mojej Chorągwi działają samodzielne referaty i zespoły podległe bezpośrednio zastępcy komendantki odpowiedzialnemu za program. Mamy dużą autonomię i swobodę działania. Nie ma u nas Wydziału który skupiałby wszystkie specjalności. Nie są to duże liczebnie zespoły. Skupiają jedynie tych instruktorów którzy aktywnie prowadzą swoją działalność.

W niektórych Chorągwiach Piloci Chorągwi są jednocześnie członkami Komendy Chorągwi (Białostocka, Zachodniopomorska).

Ok przeczytam, zrozumiem, dam głos.