Odpowiedzialność cywilna organizatorów i instruktorów imprez żeglarskich

Podstawowym aktem prawnym regulującym materie odpowiedzialności cywilnej organizatora i instruktora jest Ustawa - Kodeks Cywilny

Rafał Jan Krause

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

Podstawowym aktem prawnym regulującym materie odpowiedzialności cywilnej organizatora i instruktora jest Kodeks Cywilny - Ustawa z dnia 23.04.64r (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późniejszymi zmianami).

Każdy obywatel, a w szczególności instruktor jest zobowiązany śpieszyć z pomocą ludziom, którzy znaleźli się w niebezpieczeństwie utraty życia lub zdrowia na wodzie. Jest to obowiązek każdego instruktora, a jego nieodpowiednie zachowanie może skutkować nie tylko odpowiedzialnością karną, ale i cywilną.

Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa powierzonym załogom, kursantom spoczywa nie tylko na instruktorach, ale także na organizatorze, który go zatrudnia. Niewłaściwe wykonywanie obowiązków przez instruktora lub organizatora przez nienależytą staranność w przygotowaniu i prowadzeniu imprezy, może doprowadzić do wyrządzenia szkody podopiecznym. Może mieć ona charakter szkody osobistej (utrata życia zdrowia) lub majątkowej w wypadku poniesienia strat materialnych.

Organizator lub instruktor ponoszą odpowiedzialność cywilną z tytułu wyrządzenia szkody, a więc odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych. Odpowiedzialność taka jest niezależna od ewentualnej odpowiedzialności karnej, aczkolwiek wina przypisana sprawcy na mocy wyroku sądu karnego jest wiążąca dla sądu cywilnego.

Każdy, kto z własnej winy wyrządzi innej osobie szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia (art. 415 kc). Jeżeli więc instruktor czy organizator w sposób przez niego zawiniony wyrządził swym zachowaniem innej osobie szkodę, w znaczeniu uszczerbku w jej dobrach, a między jego zachowaniem i tą szkodą istnieć będzie związek przyczynowy, obowiązany będzie do jej naprawienia.

Odpowiedzialność za szkody spowodowane przez organizatora np. niewłaściwe zorganizowanie imprezy, brak odpowiedniego sprzętu, nieodpowiednie wyposażenie jachtów, zatrudnienie instruktorów nie posiadających wymaganych kwalifikacji czy kompetencji ciąży na organizatorze! (art.416 kc).

Instruktor może odpowiadać wobec poszkodowanego z różnych tytułów, przede wszystkim jednak za czyn własny. Jego odpowiedzialność może być solidarna z odpowiedzialnością organizatora, który go zatrudnił.

Organizator może w drodze roszczeń żądać od instruktora odszkodowania. Maksymalna wysokość odszkodowania nie może jednak przekroczyć wysokości trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia brutto uzyskiwanego przez instruktora w swoim macierzystym zakładzie pracy. Regulacja ta wynika z art. 117 Kodeksu Pracy.

Jeżeli dojdzie do uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu szkody. Poszkodowany może żądać od organizatora czy instruktora wyłożenia z góry sumy potrzebnej na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumy potrzebne na koszty przygotowania do innego zawodu. Wiąże się, to czasem z całkowitą refundacją kosztów studiów podjętych przez poszkodowanego.

Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy lub zwiększyły potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego naprawienia szkody i odpowiedniej renty dożywotniej.

W wypadku gdy szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa (art. 444 §1,2,3 kc).

Zgodnie z art. 445 §1kc, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę czyli tzw "straty moralne".

Z roszczeniem o naprawienie szkody poszkodowany może wystąpić zarówno do instruktora, jak i do jego pracodawcy czyli zatrudniającego go organizatora imprezy , gdy niedopełnienie obowiązku zapewnienia właściwych warunków dla bezpieczeństwa powstało po stronie organizatora. (§17 pkt 1,2 Rozporządzenie RM z dnia 06.05.1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa…) Z uwagi na powyższy przepis, iż to głównie organizator jest zobowiązany zapewnić kursantom, załogom (podopiecznym) właściwego bezpieczeństwa również poprzez zatrudnienie odpowiedniej kadry (obsługi imprezy) dlatego zwykle roszczenia poszkodowanych kierowane są właśnie do organizatora, który jest "bardziej wypłacalny" jako instytucja niż zatrudniony przez nią pracownik (instruktor, kapitan, egzaminator, opiekun-wychowawca).

Wniosek dla organizatorów imprez na wodzie jest jednoznaczny. Tylko zatrudnienie doświadczonej, wykwalifikowanej czyli kompetentnej kadry na obozach, rejsach i w szkoleniu zapewnia w sposób optymalny bezpieczeństwo prawne (w tym finansowe) organizatora oraz walnie przyczynia się do sprawnej i bezpiecznej oraz satysfakcjonującej dla uczestników imprezy żeglarskiej.

Instruktor z wyżej podanych powodów powinien posiadać w okresie wykonywanej działalności aktualną polisę ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej (OC). Daje mu to niezależnie od sumy ubezpieczenia gwarancję występowania prawnika w imieniu towarzystwa ubezpieczeniowego gdzie zawarł umowę w postępowaniu wyjaśniająco – odszkodowawczym, co jest niemałym odciążeniem finansowym dla zainteresowanego instruktora. oraz realizację (w zależności od sumy ubezpieczenia) całości lub części zobowiązań finansowych wobec osoby pokrzywdzonej przez instruktora.

Rafał Jan Krause jest magistrem pedagogiki, pełni funkcje vice-komandora ds. szkolenia Polskiego Klubu Morskiego w Gdańsku, zawodowo pracuje jako pedagog w ośrodku wychowawczym oraz jako społeczny kurator sądowy w Gdańsku
e-mail: nawigator97[at]hotmail.com