Kim są wodniacy w 2003 roku?

Przyjrzyjmy się danym jakie otrzymało Kierownictwo Drużyn Wodnych z Wydziału Badań i Analiz GK ZHP. Informacje te pochodzą z ankiet spisowych, które wypełniali w styczniu 2003 wasi drużynowi.

Ile drużyn?
Ponieważ spis ilustruje stan ze stycznia, to nie uwzględnia on nowego podziału metodycznego podstawowych jednostek organizacyjnych.

W całym ZHP mamy:

gromady zuchowe 2160 w tym 14 to wodne
drużyny harcerskie 3769 w tym 72 to wodne
drużyny starszoharcerskie 882 w tym 54 to wodne
drużyny wielopoziomowe 851 w tym 54 to wodne
inne p.j.o. (kluby, kręgi) 207 w tym 22 to wodne

Ilu nas jest?
Wszyscy razem "wodą urzeczeni" stanowimy w ZHP siłę około 4 tysięcy dusz.

Aby wyobrazić sobie lepiej aktualną sytuacje rozpiszmy sobie ilość harcerzy wodniaków z podziałem już na nowe grupy wiekowe.

Poniższe zestawienie obejmuje jedynie harcerzy (bez instruktorów i drużynowych) zrzeszonych w podstawowych jednostkach organizacyjnych o specjalności wodnej.

zuchny	-	zuchy
0	6	0
31	7	23
29	8	25
54	9	31
harcerki	-	harcerze
34	10	42
72	11	83
105	12	157
harcerki starsze	-	harcerze starsi
158	13	181
158	14	196
173	15	186
wędrowniczki	-	wędrownicy
224	16	207
217	17	215
144	18	192
98	19	149
46	20	71
31	21	51
21	22	30
11	23	38
6	24	20
3	25	16
starszyzna harcerska - druhny		druhowie
34	>25	106

Kim są wodniacy?
Już po pierwszym rzucie oka widać, że to przede wszystkim licealiści oraz gimnazjaliści - co nie jest zaskakujące. Potwierdza natomiast tezę, że harcerskie specjalności to dobre narzędzie do pracy z młodzieżą.

Co cieszy?
Moje oczy bardzo cieszy wyraźny skok ilościowy pomiędzy podstawówką a gimnazjum, oraz później między gimnazjum a liceum. Oznacza to, że harcerze płynnie i chętnie przechodzą z jednej do drugiej grupy wiekowej (a często wiąże się to ze zmianą drużyny!). A ponad to że drużyny dodatkowo robią udany nabór w gimnazjach i liceach.

Co smuci?
Słaby, a u dziewcząt wręcz ujemny skok między zuchami, a harcerzami - świadczy o tym, że zuchy nie są przekazywane z gromad do drużyn! A przecież wodne gromady zuchowe działają jedynie w tych hufcach które mają harcerskie drużyny wodne, często są one razem powiązane w szczepy drużyn wodnych!

Natomiast jeszcze bardziej niepokoi fakt wygasania aktywności już w klasie maturalnej oraz dramatyczny kryzys harcerstwa akademickiego. Oznacza to, iż ćwiczenie bosmanki przegrywa z korepetycjami z angielskiego i matematyki. Również nastrojowy żeglarski wieczór przy kominku nie wytrzymuje próby z imprezą w klubie studenckim. Jest to o tyle smutne, że w czasach gen. Mariusza Zaruskiego to właśnie 20-latkowie stanowili siłę ruchu wodniackiego.

Rada Naczelna ZHP ustalając sztywną cezurę czasową wieku wędrowniczego na 25 latach - tym sam zobowiązuje nas instruktorów do stworzenia atrakcyjnej i konkurencyjnej oferty dla "akademików". Jest to nie lada wyzwanie dla nas, dlatego naturalną sprawą jest z nadzieją patrzymy na nową komendę CWM.

Kto nas wspiera?
Jak widać wspiera nas dość liczne grupa starszyzny harcerskiej - to osoby dorosłe które dalej czynnie działają w ZHP lecz nie zdecydowały się wkroczyć na ścieżkę rozwoju instruktorskiego. Są oni prawie wyłącznie skupieni w przy hufcowych klubach żeglarskich. Zaskakuje miażdżąca przewaga mężczyzn w tej grupie wiekowej, co może sugerować że to w większości szkutnicy, bosmani... itd.

11 drużyn ma swoje koło Ruchu Przyjaciół Harcerstwa, a ponad to 95 osób fizycznych oraz 16 osób prawnych (szkoły, firmy...) jest na stałe wpisane do książek pracy drużyn wodnych jako członkowie wspierający.

Jaka kadra?
Jak wcześniej napisałem powyższy diagram nie obejmuje instruktorów. Niestety ankieta instruktorska WBiA nie pytała o specjalność dlatego nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na pytanie - ile mamy kadry, jak jest wyszkolona, ani w jakim jest wieku. Jedynie poprzez drużynowych i powiązanie ich drużynami wodnymi jesteśmy w stanie powiedzieć jak wyglądają aktualni liderzy - wychowawcy w ruchu wodnym.

drużynowi bez stopnia 39
otwarta próba na stopień pwd. 39
w stopniu przewodnika 61
w stopniu podharcmistrza 44
w stopniu harcmistrza 28

Błędy spisu
Na październikowej naradzie pilotów w Perkozie analizując spis i porównując go z naszą wiedzą o stanie faktycznym drużyn zauważyliśmy, że są w nim dwa rodzaje błędów "świadomych".

Po pierwsze niektórzy drużynowi świadomie zaniżają stan drużyny po to by płacić mniejsze składki!

Po drugie zdarzają się komendanci hufców dopisujący "martwe" drużyny - po to by utrzymać status hufca, dużego hufca, czy uzasadnić posiadanie sprzętu żeglarskiego - o który się starają wodniacy z sąsiednich hufców.

Te dwie tendencje jak widać - wzajemnie się znoszą i pewnie mieszczą się w tak zwanych granicach błędu statystycznego. Nie mniej to nie po harcersku - druhowie drużynowi i druhowie komendanci - a my was znamy. Znamy wasze środowiska i wiemy kto zciemnia.

Morał na rok 2004
Jak widzicie to nie prawda, że spis jest potrzebny tylko skarbnikom wszystkich szczebli do zaciągania "daniny".

Dlatego już nie długo - w styczniu 2004 "spiszcie się" rzetelnie i terminowo, tak by na waszym podpisie pod ankietą można było polegać jak na Zawiszy.