Uchwała nr 12/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP
z dnia 24 maja 2014 r. 
w sprawie sposobu realizacji wychowania w harcerskich specjalnościach

 
Postanowienia ogólne

1. Na podstawie § 67 ust. 4 pkt 3 Statutu ZHP oraz Uchwały XXXVIII Zjazdu Związku Harcerstwa Polskiego z dnia 8 grudnia 2013 r. w sprawie wzmocnienia roli harcerskich specjalności w programie wychowania ZHP, Rada Naczelna ZHP określa zasady harcerskiego wychowania w specjalnościach.

Definicja specjalności

2. Specjalności harcerskie są elementem programu harcerskiego opartego na metodzie i metodykach grup wiekowych, wzbogaconego o treści charakterystyczne dla danego rodzaju aktywności ludzkiej.
3. Specjalności harcerskie opierają się na uzupełnieniu lub częściowym zastąpieniu tradycyjnych technik harcerskich działaniami związanymi z dziedziną ludzkiej aktywności wybraną za podstawę danej specjalności.
4. Specjalności harcerskie stanowią narzędzie do realizacji celów ZHP, w tym:
   1. wspierają rozwój zainteresowań członków ZHP,
   2. wykorzystują zainteresowania członków ZHP do osiągania celów wychowawczych,
   3. uatrakcyjniają program,
   4. pozwalają członkom ZHP zdobyć konkretne umiejętności przydatne w życiu,
   5. przyczyniają się do budowania wizerunku ZHP jako atrakcyjnej, nowoczesnej organizacji harcerskiej,
   6. oferują kadrze i starszyźnie dodatkową ścieżkę rozwoju.

 
Program specjalnościowy

5. Specjalności harcerskie stanowią część programu ZHP.
6. Podstawą działania specjalności jest długofalowa praca wychowawcza, gdzie zdobywanie i wykorzystywanie umiejętności specjalnościowych jest podporządkowane celom wychowawczym.
7. Z uwagi na wymogi dotyczące wyszkolenia kadry i wychowanków planowanie pracy specjalności musi mieć charakter długofalowy – wieloletni.
8. W podstawowych jednostkach organizacyjnych specjalnościowych w pracy wychowawczej wykorzystuje się wszystkie elementy metody harcerskiej, uzupełnione o działania charakterystyczne dla danej specjalności.
9. Wewnętrzne programy szkoleń specjalnościowych winny w miarę możliwości umożliwiać zdobywanie uprawnień zewnętrznych.
10. Wychowywanie kadry jednostek specjalnościowych winno obejmować równolegle rozwój harcerski/instruktorski i kształcenie specjalnościowe. Kształcenie specjalnościowe ma charakter wspomagający i zależnie od uwarunkowań może być realizowane siłami środowiska, w ramach przedsięwzięć kształceniowych ZHP na różnych poziomach struktury lub w podmiotach zewnętrznych.

 
Jednostki i zespoły specjalnościowe

11. Działania specjalnościowe prowadzone są w podstawowych jednostkach organizacyjnych, działających zgodnie z harcerskim systemem wychowawczym, oraz w klubach specjalnościowych.
12. Poza wymogami odpowiedniej instrukcji, specjalnościowa podstawowa jednostka organizacyjna musi spełniać następujące warunki:
    1. Kadra jednostki ma umiejętności i kwalifikacje pozwalające realizować działania specjalnościowe w sposób bezpieczny.
    2. Kadra jednostki dba o podnoszenie swoich kwalifikacji w obszarze specjalności.
    3. Program pracy jednostki zawiera działania specjalnościowe.
13. Klub specjalnościowy wspiera działalność wychowawczą prowadzoną w podstawowych jednostkach organizacyjnych. Szczegóły funkcjonowania klubu reguluje odrębna instrukcja.
14. Jednostki specjalnościowe podlegają nadzorowi metodycznemu i organizacyjnemu na zasadach ogólnych.
15. Z uwagi na długofalowość rozwoju specjalnościowego oraz wymogi wychowania i utrzymania kadry należy dążyć do zapewnienia ciągu wychowawczego w ramach specjalności, m.in. przez tworzenie szczepów i związków drużyn specjalnościowych.
16. Elementy programu specjalności mogą być stosowane poza środowiskami danej specjalności w celu wzbogacenia programu innych jednostek o dodatkowe atrakcyjne elementy.
17. Zespoły specjalnościowe działające na poziomie hufca, chorągwi lub GK ZHP powoływane są w odpowiedzi na potrzeby jednostek działających w obrębie danego poziomu struktury ZHP. Zespoły takie mają za zadanie:
    1. wspierać pracę wychowawczą jednostek specjalnościowych,
    2. reprezentować interesy jednostek specjalnościowych,
    3. pełnić funkcję doradczą w stosunku do właściwych komend lub GK ZHP,
    4. promować i wspierać działania specjalnościowe.

Postanowienia końcowe

18. Rada Naczelna ZHP zobowiązuje Główną Kwaterę ZHP do dostosowania regulaminów regulujących funkcjonowanie specjalności harcerskich do postanowień niniejszej Uchwały w terminie do 31 grudnia 2014 r.
19. Rada Naczelna ZHP zobowiązuje Główną Kwaterę ZHP do uwzględnienia szkoleń specjalnościowych i kształcenia kadry specjalnościowej w dokumentach regulujących pracę z kadrą w ZHP do 31 grudnia 2014 r.
20. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący
Związku Harcerstwa Polskiego
 

hm. Dariusz Supeł

UZASADNIENIE

Wypełniając postanowienia Uchwały XXXVIII Zjazdu Związku Harcerstwa Polskiego z dnia
8 grudnia 2013 r. w sprawie wzmocnienia roli harcerskich specjalności w programie wychowania ZHP, Komisja ds. wsparcia drużynowych rekomenduje Radzie Naczelnej ZHP przyjęcie Uchwały określającej zasady harcerskiego wychowania w specjalnościach o treści zamieszczonej powyżej.

Zgodnie z intencjami wnioskodawców Uchwały XXXVIII Zjazdu ZHP, redagując treść projektu niniejszej Uchwały Rady Naczelnej, komisja starała się znaleźć odpowiedzi na następujące pytania:

• Jak powinna brzmieć definicja określająca harcerską specjalność?
• Jakie korzyści przynosi Związkowi praca ze specjalnościami?
• Jak specjalności lokują się w Harcerskim Systemie Wychowawczym?
• Jak określić kryteria pracy specjalnościowej?
• Przez jakie środowiska mogą być realizowane specjalności?
• W jaki sposób specjalności powinny być wspomagane przez poszczególne struktury Związku?
• W jaki sposób powinna być prowadzona praca z kadrą specjalnościową?

Odpowiedzi na powyższe pytania udało się uzyskać w trakcie konsultacji przeprowadzonych przez komisję z przedstawicielami środowisk specjalnościowych. Wyciągnięte z dyskusji wnioski zawarte zostały w treści rekomendowanego projektu uchwały. Treść uchwały definiuje podstawowe zasady, którymi należy kierować się przy realizacji wychowania
w harcerskich specjalnościach.

 
Szczegółowe uwarunkowania zostaną ujęte w stosownych instrukcjach, do opracowania których Rada Naczelna ZHP zobowiązuje niniejszą uchwałą Główną Kwaterę ZHP. Koszty związane z niniejszą uchwałą pokrywa Główna Kwatera ZHP.